دانشگاه استانبول که به‌اختصار IU نامیده می‌شود، یک دانشگاه دولتی است که ابتدا به‌عنوان مدرسه دینی در قرن ۱۵ هنگام فتح قسطنطنیه (نام قدیم استانبول) تأسیس‌شده است. بعدها در قرن ۱۹ با نام «دارالفنون عثمانی» و سپس «دارالفنون سلطانی» ادامه فعالیت داد اما هر بار بعد چند سال فعالیت به دلایل سیاسی بعد توقیف شد! تا این‌که در ابتدای قرن بیستم توانست با نام «دارالفنون شاهانی» مجدداً راه‌اندازی شود. ابتدا بخش‌های هنر و علوم انسانی و سپس حقوق، پزشکی و علوم پایه، الهیات اسلامی؛ بدین ترتیب این دانشگاه مانند «دارالفنون تهران» نخستین مرکز علمی به سبک اروپایی در ترکیه محسوب می‌شود. ساختمان نخستین، این دانشگاه دبیرستان «گالاتاسرای» بود که در ابتدا به‌عنوان مقر حکومت عثمانی و سپس وزارت جنگ کاربری داشت. برخی خرابه‌های رومی و بیزانسی هنوز بر روی زمین قابل‌مشاهده است.
دو تن از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه برنده جایزه نوبل شده‌اند؛ یکی عزیز سانسار، دانشمند ترکی-آمریکایی برنده جایزۀ نوبل شیمی در سال ۲۰۱۵ و دیگری «اورهان پاموک» نویسنده ترکیه با جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۶٫ بعضی سیاستمداران نامدار ترکیه و اسرائیل از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه هستند؛ مانند «عبدالله گل» (رئیس‌جمهور ترکیه) و شش تن دیگر که همه از نخست وزیران ترکیه بودند و «ییتژاک بن زوی» (Yitzhak Ben-Zvi) رئیس‌جمهور اسرائیل و دو تن از نخست وزیران اسرائیل؛ «دیوید بن گوریون» (David Ben-Gurion) و «موشه شارت» (Moshe Sharett) حضور روزنامه‌نگاران مشهور و فعالان سیاسی ترکیه در این دانشگاه و سابقه هویتی آن موجب شده است که این دانشگاه به‌شدت سیاسی شود؛ کما این‌که مدتی قبل نیز سایت دانشگاه از سوی گروه PKK به‌عنوان اعتراض به سیاست‌های ترکیه هک شد.
این دانشگاه دارای ۲۲ دانشکده، ۱ کالج، ۳ بولوم (بخش) ۱۷ انستیتو، ۷۷ مراکز تحقیقاتی و ۷ کالج حرفه‌ای در یازده پردیس است.
پردیس‌ها:
- آو جیلار (Avcılar) (شکارچیان)
- باهچی کؤی (Bahçeköy)
- بیازیت (Beyazıt) (بایزید)
- وئز نیجی لر (Vezneciler)
- جراح پاشا (Cerrahpaşa)
- چاپا (Çapa) (لنگر)
- باقر کؤی (Bakırköy)
- شیشلی (مجیدیه کؤی) Şişli (Mecidiyeköy)
- کدی کؤی (Kadıköy)
- بیوک چکمجه (Büyükçekmece)
- سیلیوری (Silivri)
- ریاست کنونی دانشگاه به عهده استاد دکتر «محمود آک» (Mahmut Ak) است.
- وب‌سایت: istanbul.edu.tr
در سال ۲۰۱۰، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، دانشگاه استانبول به‌عنوان ۴۰۱ – ۵۰۰ بهترین دانشگاه‌ها در جهان قرار گرفت، این دانشگاه تنها نهاد علمی ترکیه بود که در این رتبه‌بندی در این بازه زمانی حضور داشت. در سال ۲۰۱۰، در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها توسط عملکرد تحصیلی (URAP)، دانشگاه استانبول رتبه ۴۱۵ در جهان و رتبه دوم را در کشور ترکیه به خود اختصاص داد. این دانشگاه همچنین در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر در منطقه آسیا اقیانوس آرام است.
- پردیس اصلی: در میدان «بیازیت» (Beyazıt) در استانبول واقع است. این مرکز در دوران رومی به‌عنوان «انجمن تاوری» (Forum Tauri) شناخته می‌شده است که توسط «تئودوسیوس اول» (Theodosius) امپراتور روم (۳۴۷ – ۳۹۵ م.) در قلمرو رومی گسترش‌یافته بود.
این دانشگاه ازنظر تعداد استادان و دانشجویان با ۱۲۰۰۰ استاد، همکار، دستیار و کارمند و بیش از ۷۲،۰۰۰ دانشجوی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد جزء پرتعدادترین دانشگاه‌های ترکیه محسوب می‌شود.
بخش‌ها (بولوم ها)
- گروه اطلاعاتی
- گروه هنرهای زیبا
- گروه زبان ترکیه
- گروه زبان خارجی
مدارس
- مدرسه فنی و حرفه‌ای عدالت
- مدرسه بهداشت Bakırköy
- کنسرواتوار دولتی
- مدرسه فیزیوتراپی و توان‌بخشی
- مدرسه فنی و حرفه‌ای جنگلداری
- مدرسه حرفه‌ای خدمات بهداشتی درمانی
- مدرسه فنی حرفه‌ای آب Sapanca Water Products
- مدرسه فنی و حرفه‌ای دانشکده علوم اجتماعی
- مدرسه علمی فنی حرفه‌ای
- مدرسه فنی و حرفه‌ای دانشکده دندانپزشکی
مؤسسات
- موسسه پزشکی قانونی
- موسسه بیماری‌های ریوی و بیماری سل
- مؤسسات اصول و تاریخ انقلاب ترکیه
- موسسه سلامت کودک
- موسسه تحقیقات آزمایشگاه پزشکی آزیس سانسار
- موسسه سلامت کودک
- موسسه علوم و مدیریت دریایی
- موسسه علوم آموزشی
- موسسه علم و فناوری
- موسسه روانشناسی هوافضا
- موسسه اقتصاد کسب‌وکار
- موسسه قلب و عروق
- موسسه حسابداری
- موسسه علوم نورولوژی
- موسسه انکولوژی
- موسسه علوم بهداشتی
- موسسه علوم اجتماعی
- موسسه مطالعات ترکیه
دانشکده‌ها:
- دانشکده پزشکی استانبول
- دانشکده حقوق
- دانشکده ادبیات
- دانشکده علوم
- دانشکده اقتصاد
- دانشکده جنگلداری
- دانشکده داروسازی
- دانشکده دندانپزشکی
- دانشکده پزشکی سرخ پاشا
- دانشکده فنی
- دانشکده مدیریت بازرگانی
- دانشکده دامپزشکی
- دانشکده علوم سیاسی
- دانشکده ارتباطات
- دانشکده شیلات
- دانشکده الهیات
- دانشکده تربیت‌بدنی
- دانشکده علوم بهداشتی
- دانشکده باز و دبیرستان
- دانشکده پرستاری
- دانشکده حمل‌ونقل و تدارکات
- دانشکده علوم ورزشی
مراکز تحقیقاتی
- مرکز تحقیقات بانکی
- مرکز تحقیقات کامپیوتری و برنامه کاربردی
- مرکز تحقیقات و کاربرد بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک
- مرکز تحقیقات و برنامه رصدخانه
- آزمایشگاه تجزیه‌وتحلیل پیشرفته
- مرکز تحقیق و توسعۀ حقوق بشر
- مرکز زبان استانبولی
- مرکز تحقیق و کاربرد مسائل زنان
- مرکز تحقیق و توسعۀ روابط بین‌الملل
- مرکز تحقیق از راه دور